လီလီပန္းရိုင္းမ်ားႏွင့္အတူ.......

ထိုင္ဝမ္ႏိုင္ငံရဲ႕ဒီမိုကေရစီေရးလႈပ္ရွားမႈ (ဒုတိယပိုင္း) ကို ဆက္လက္ေဆြးေႏြးသြားခ်င္ပါတယ္။
ေဆြးေႏြးမႈကိုမစခင္ ရႈၿမင္သံုးသပ္ပံုႏွစ္ခု နဲ႔ အေတြးအေခၚႏွစ္ခု ကိုတင္ၿပခ်င္ပါတယ္။

ရႈၿမင္သံုးသပ္ပံုႏွစ္ခု

ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ႕ႏိုင္ငံေရးအႀကပ္အတည္းေတြကိုေလ့လာတဲ့အခါ၊ၿပည္တြင္းဖိအားေတြေႀကာင့္ရင္ဆိုင္ရမဲ႕ အႏၱရာယ္နဲ႔ၿပည္ပဖိအားေႀကာင့္
ရင္ဆိုင္ရမဲ့အႏၱရာယ္ေတြကို ခြဲထုတ္စဥ္းစားေလ့ရိွတယ္။ တခါတေလေတာ့ ဒီအႏၱရာယ္ႏွစ္ခုဟာ ဒဂၤ ါးၿပားတခုရဲ႕ေခါင္းနဲ႔ပန္းလို ကပ္လွ်က္တည္ရိွေနတယ္။ တခါတေလက်ေတာ့လည္း တခုခုကိုဦးစားေပးေၿဖရွင္းပစ္လိုက္ရတယ္။ ခ်န္ေကရွိန္ရဲ႕ကြန္မင္တန္ပါတီဟာ သူဖန္တီးခဲ့တဲ့ အၿဖဴေရာင္အႀကမ္းဖက္စစ္ဆင္ေရးေႀကာင့္ ထိုင္ဝမ္ၿပည္သူေတြရဲ႕မေက်နပ္မႈ၊ အန္တုမႈေတြကိုရင္ဆိုင္ေနခဲ့ရတယ္။ ၿပည္သူေတြက သူတို႔အတြက္ လြတ္ေၿမာက္ရာနည္းလမ္းေတြကို ရွာေဖြေနႀကတယ္။ တဘက္မွာေတာ့၊ခ်န္ေကရွိတ္အစိုးရဟာ
တရုတ္ၿပည္သူ႔တပ္မေတာ္ ( PLA) ရဲ႕စစ္ေရးအရၿခိမ္းေၿခာက္မႈကို၊တိုက္ခိုက္မႈေတြကိုခံေနရတယ္။
တရုတ္ၿပည္မႀကီးနဲ႔ထိုင္ဝမ္ႏိုင္ငံႀကားမွာတည္ရိွတဲ့ ထိုင္ဝမ္ေရလက္ႀကားဟာ မိုင္ (၁၂၀) ခန္႔က်ယ္ဝန္းတယ္။

ထိုင္ဝမ္ေရလက္ႀကားအႀကပ္အတည္း (၃) ႀကိမ္ၿဖစ္ပြားခဲ့ဘူးတယ္။
၁၉၅၄-၅၅ မွာ တရုတ္ၿပည္မႀကီးက ေမာ္စီတုန္းရဲ႕တပ္နီေတာ္ဟာ ကမိုရီ နဲ႔ မက္စုကြ်န္းတန္းေတြကို တိုက္ခိုက္ရင္း
ပထမအႀကိမ္ေၿမာက္ ထိုင္ဝမ္ေရလက္ႀကားပဋိပကၡကိုစတင္လိုက္တယ္။အဲ့ဒီကာလတံုးက ကိုရီးယားစစ္ပြဲၿပီးခါစၿဖစ္တယ္။
အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုရဲ႕အၿမင္မွာေတာ့ တရုတ္ကြန္ၿမဴနစ္ေတြရဲ႕ပါဝါၿဖန္႔က်က္လာမႈကို တားဆီးပိတ္ဆို႔ဖို႔အတြက္
ခ်န္ေကရွိတ္အစိုးရကိုကူညီအားေပးရမယ္။ ထိုင္ဝမ္ကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရမယ္လို႔ ယံုႀကည္တယ္။
အေမရိကန္သမၼတ ထရူးမင္းန႔ဲအိုင္ဆင္ေဟာင္ဝါအစိုးရႏွစ္ရပ္လံုးကလည္း အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသေတြကို
ထိန္းထားႏိုင္ဖို႔အတြက္ ထိုင္ဝမ္ႏိုင္ငံဟာ အေရးပါတဲ့ေနရာတခုၿဖစ္တယ္လို႔ယူဆခဲ့တယ္။


ဒုတိယအႀကိမ္ ထိုင္ဝမ္ေရလက္ႀကားပဋိကၡ က ၁၉၅၈ မွာၿဖစ္တယ္။ ဒါေႀကာင့္လည္း ၁၉၆၀ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဂြ်န္အက္ကေနဒီ နဲ႔ ရစ္ခ်ပ္နစ္ဆင္ တို႔ရဲ႕ႏိုင္ငံၿခားေရးမူေႀကြးေႀကာ္သံေတြကလည္း ထိုင္ဝမ္ႏိုင္ငံကိုကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ၿဖစ္တယ္။
ခ်န္ေကရွိတ္အစိုးရအတြက္ေတာ့ တရုတ္ၿပည္မႀကီးဆီက အႏၱရာယ္ကို ၿပၿပီးႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းဆီက စစ္ေရးအကူအညီရခဲ့တယ္။
တဘက္မွာေတာ့ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဥပေဒန႔ဲအႀကမ္းဖက္မႈေတြကို က်င့္သံုးရင္း ထိုင္ဝမ္ ၿပည္သူေတြအေပၚဖိႏွိပ္ရက္စက္ခဲ့တယ္။

တတိယအႀကိမ္ ထိုင္ဝမ္ေရလက္ႀကားပဋိပကၡက ၁၉၉၅-၉၆ မွာၿဖစ္ပြားခဲ့တယ္။
ႏိုင္ငံတကာႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းကေၿပာင္းလဲခဲ့ၿပီ။ စစ္ေအးတိုက္ပြဲၿပီးဆံုးသြားခ့ဲသလို၊ အေမရိကန္သမၼတ ဘီလ္ကလင္နဲ႔
တရုတ္ၿပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံႀကားမွာ ေရႊလမ္းေငြလမ္းေဖာက္ေနၿပီ။ ဒါေႀကာင့္ ၁၉၉၅ မွာ ကြန္မင္တန္ပါတီရဲ႕ေခါင္းေဆာင္ၿဖစ္လာခဲ့သူ၊ လီတန္ဝွီးတေယာက္ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံဆီကိုအလည္သြားတဲ့အခါ၊အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုပိုင္ ဟာဝိုင္အီကြ်န္းမွာ ဝင္ေရာက္
စခန္းခ်နားဖို႔ႀကိဳးစားခဲ့တယ္။ ဘီလ္ကလင္တန္က ဗီဇာေပးဖုိ႔ ၿငင္းဆန္ခဲ့တယ္။ ဝါရွင္တန္ဒီစီမွာ ရိွတဲ့ ထိုင္ဝမ္အေရးေလာ္ဘီလုပ္သူေတြက ကြန္ဂယက္ကိုခ်ည္းကပ္ၿပီး ကလင္တန္ရဲ႕မူကိုေၿပာင္းလဲေစဖို႔ ဖိအားေပးႀကတယ္။ ၁၉၉၆ မွာ ေကာ္နဲလ္တကၠသိုလ္က ထိုင္ဝမ္ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္လီတန္ဝွီး ကုိ ဖိတ္ႀကားၿပီး၊ ထိုင္ဝမ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေၿပာင္းေရး
ဘယ္လိုေအာင္ၿမင္ခဲ့သလဲဆိုတဲ့အေႀကာင္းေဟာေၿပာဖို႔ဖိတ္ႀကားခဲ့တယ္။

ကလင္တန္အစိုးရရဲ႕ႏုိင္ငံၿခားေရးဝန္ႀကီး ဝါရင္းခရစ္တုိိဖာ က “ လီတန္ဝွီး” ကို ဗီဇာေပးလိုက္ရင္၊ တရုတ္ၿပည္မႀကီးနဲ႔
ဆက္ဆံေရးထိခိုက္ပ်က္ယြင္းႏိုင္တယ္လို႔ ခိုင္ခိုင္မာမာေၿပာတယ္။ ဒါေပမဲ့ ထိုင္ဝမ္အေရးေလာ္ဘီလုပ္သူေတြရဲ႕
စည္းရံုးမႈေႀကာင့္ ကြန္ဂယက္ဟာ ဘီလ္ကလင္တန္ ကို ဖိအားေပးႏိုင္ခဲ့တယ္။
လီတန္ဝွီး ကို ေကာ္နဲလ္တကၠသိုလ္မွာလာေရာက္ေဟာေၿပာဖို႔ ဗီဇာေပးလိုက္တယ္။
တရုတ္ၿပည္မႀကီး က အမ်က္ေခ်ာင္းေခ်ာင္းထြက္ခဲ့တယ္။ ထိုင္ဝမ္ႏိုင္ငံဆီကို အေၿမာက္ဆံေတြနဲ႔လွမ္းပစ္လိုက္ၿပီး
တတိယေၿမာက္ ထိုင္ဝမ္ေရလက္ႀကား ပဋိပကၡ ကို စတင္လိုက္တယ္။ လီတန္ဝွီး ဟာ သစၥာေဖာက္ၿဖစ္တယ္။
တရုတ္ၿပည္ႀကီးကို ႏွစ္ပိုင္းပိုင္းလိုသူၿဖစ္တယ္ ဆိုတဲ့စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔အတူထိုင္ဝမ္ႏိုင္ငံ မက္စုကြြ်န္းတန္းေတြဆီကို
ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ခဲ့တယ္။ ၁၉၉၆ ထိုင္ဝမ္သမၼတေရြးေကာက္ပြဲမွာ လီတန္ဝွီးကို မဲမထည့္ႀကဖို႔ၿခိမ္းေၿခာက္တဲ့အေနနဲ႔
တရုတ္ၿပည္သူ႔လြတ္ေၿမာက္ေရးတပ္မေတာ္ဟာ သူတို႔ရဲ႕အေၿမာက္က်ည္ဆံေတြကို ထိုင္ဝမ္ကြ်န္းဆီ တဝုန္းဝုန္းပစ္ခ်ေဖာက္ခြဲလိုက္တယ္။

လီတန္ဝွီးအတြက္ ေလးေလးနက္နက္စဥ္းစားရမဲ့အရာေတြရိွလာၿပီ။ အၿပင္မွာ တရုတ္ကြန္ၿမဴနစ္ေတြက သူ႕ကိုတိုက္ခိုက္ဖို႔ေစာင့္ေနသလို၊ ၿပည္တြင္းမွာ ကြန္မင္တန္ပါတီရဲ႕ႏိုင္ငံေရးလက္ဝါးႀကီးအုပ္မႈကို အန္တုမဲ့ အတိုက္အခံေတြ၊ ေက်ာင္းသားေတြက ေစာင့္ႀကိဳေနတယ္။
လီတန္ဝွီးက “ ထိုင္ဝမ္ႏိုင္ငံသည္ထိုင္ဝမ္ၿပည္သူေတြအတြက္ၿဖစ္ရမယ္” ဆိုတဲ့ေႀကြးေႀကာ္သံကို တစထက္တစ လြႊင့္တင္လိုက္တယ္။
ႏိုင္ငံေရးၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရးလုပ္ဖို႔ ဆံုးၿဖတ္လိုက္တယ္။ သူ႔ရဲ႕ဂတိေတြကိုဆက္လက္အေကာင္အထည္ေဖၚလိုက္တယ္။
ဒါေႀကာင့္ ၁၉၉၆ ထိုင္ဝမ္သမၼတေရြးေကာက္ပြဲမွာ၊လီတန္ဝွီး ဟာ ၅၄ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္နဲ႔အႏိုင္ရခဲ့တယ္။
( အဖိႏွိပ္ခံၿပည္သူဘက္က ရပ္တည္မယ္၊ ၿပည္သူ႔ဒီမိုကေရစီစံနစ္နဲ႔ခ်ီတက္မယ္လို႔ေႀကြးေႀကာ္ခဲ့တဲ့ တရုတ္ကြန္ၿမဴနစ္ေတြက တီယင္မင္ရင္ၿပင္ေက်ာင္းသားဆႏၵၿပပြဲကို ရက္ရက္စက္စက္အႀကမ္းဖက္ေခ်မႈန္းၿပခဲ့ေပမဲ့တခ်ိန္က ရက္စက္မႈေတြကို
လက္ရဲဇက္ရဲလုပ္လာတဲ့ ကြန္မင္တန္ပါတီဟာ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ကစၿပီး ေပ်ာ့ေၿပာင္းတဲ့လမ္းေႀကာင္းဆီကို ေၿပာင္းလဲခဲ့တယ္။
“ငါတို႔ ထိုင္ဝမ္ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ တရုတ္ကြန္ၿမဴနစ္ေတြလို ေက်ာင္းသားဆႏၵၿပပြဲေတြကို ဖိႏွိပ္ေခ်မႈန္းမႈမလုပ္” တဲ့။
သမိုင္းၿဖစ္ရပ္ေတြ က သံေဝဂရဖို႔ေကာင္းတယ္။ ဒါေႀကာင့္ၿပည္တြင္းဖိအားေႀကာင့္ႀကံဳေတြ႔ရမဲ့ အႏၱရာယ္နဲ႔
ၿပည္ပဖိအားေႀကာင့္ၿဖစ္ေပၚေနတဲ့ အႏၱရာယ္ေတြဟာ ဆက္စပ္ေနတယ္။ )

အေတြးအေခၚႏွစ္ခု

(က) မႀကာေသးခင္တံုးကထုတ္ေဝတဲ့ The Voice ဂ်ာနယ္မွာ စာေရးဆရာေမာင္စူးစမ္းက Activist ေတြရဲ႕အၿမင္နဲ႔မခ်ဥ္းကပ္ဖို႔လိုတယ္ လို႔ဆိုၿပန္တယ္။ သူက Activist ဆိုတဲ့ အဂၤလိပ္ေဝါဟာရကိုေသေသခ်ာခ်ာနားလည္ေနခဲ့ေပမဲ့ ဒီလိုအယူအဆကိုခ်ၿပတယ္။ သူ႔ရဲ႕မရိုးသားမႈကို အထင္းသားၿမင္ေနရတယ္။ Activist ေတြမပါပဲ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေၿပာင္းခဲ့တဲ့ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံေလာက္ရိွရင္၊ ဥပမာေပးစမ္းပါ လို႔ စိန္ေခၚလိုက္ပါရေစ။ ႏိုင္ငံေရးသံုးသပ္မႈေတြကိုသမိုင္းၿဖစ္စဥ္ထဲမွာ အထင္အရွားတည္ရိွတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ
( significant historical facts)၊လူမႈေရးဆိုင္ရာ သရုပ္ၿပကိန္းဂ႑န္းေတြ (Social Statistics)၊ အုပ္စိုးသူလူတန္းစားရဲ႕စရိုက္လကၡဏာ
( the characteristic of government) ေပၚမွာ ႀကည့္ၿပီး သံုးသပ္အေၿဖထုတ္ေလ့ရိွတယ္။
ရက္စက္မႈကိုက်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ အုပ္စုိးသူလူတန္းစားဟာ အလိုလိုသေဘာေကာင္းၿပီးႏိုင္ငံကို ဒီမိုကေရစီလမ္းေႀကာင္းေပၚေရာက္ေအာင္
ေၿပာင္းလဲခဲ့တယ္ဆိုတာ တခါမွမႀကားဘူးပါ။Activist ေတြရဲ႕ဖိအားေႀကာင့္သာ ေၿပာင္းလဲမႈကိုလုပ္ခဲ့ရတာပါ။ ဒါေႀကာင့္ Activist ေတြဟာ
ဆက္ၿပီး တက္ႀကြေနဖို႔လိုသလို၊ မတက္ႀကြေသးတဲ့သူေတြကိုလည္း တက္ႀကြလာေအာင္လုပ္ႏိုင္မဲ့နည္းလမ္းကိုရွာရပါလိမ့္မယ္။

(ခ) ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အႏိုင္ရခဲ့တဲ့ က်ားၿဖဴ ပါတီအပါအဝင္၊ တိုင္းရင္းသားပါတီတခ်ိဳ႕က
“ တရားဝင္မွတ္ပံုတင္ထားတဲ့ပါတီေတြနဲ႔သာ ေဆြးေႏြးညွိႏိႈင္းမယ္” ဆိုတဲ့စကားေတြကို အင္တာဗ်ဴးတခုမွာေၿပာခဲ့ဘူးတယ္။
အထူးသၿဖင့္ ႀကံ႕ခိုင္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီန႔ဲေတြ႔အၿပီးမွာ သူတို႔ရဲ႕ NLD အေပၚတုန္႔ၿပန္ေၿပာဆိုေနတဲ့စကားေတြက
ကြ်န္ေစာ္နံလာသလို ခံစားရတယ္။ လႊတ္ေတာ္ထဲဝင္ခ်င္တာတခုတည္း၊ သက္ဆိုင္ရာလူမ်ိဳးစုအတြက္အခြင့္အေရးရရင္ၿပီးေရာဆိုတဲ့
အေတြးအေခၚတခုတည္းနဲ႔ေတာ့ တကိုယ္ေကာင္းမဆန္ေစခ်င္ပါ။ ေထာင္က်ေနတဲ့ မိမိလူမ်ိဳးစုေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ အခန္းက႑ကိုလည္း ေသးသိမ္ေစမ့ဲလုပ္ရပ္မ်ိဳးမလုပ္ေကာင္းပါ။
၁၉၉၀ မွာ NLD ကို လူမ်ိဳးတမ်ိဳးတည္းေလာက္ကပဲ၊ မဲထည့္အႏိုင္ရခဲ့တာမဟုတ္ပါဘူး။
ဘဝသစ္ရမလားလို႔ သြားေမ်ာခဲ့မိတဲ့ အပစ္အခပ္ရပ္ဆဲေရး တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းေတြဆီက သင္ခန္းစာေတြကို ပူပူေႏြးေႏြးယူႏိုင္ပါတယ္။ ကုလားအုပ္ပံုၿပင္ထဲကလို မိမိရဲ႕ေနရာတၿဖည္းၿဖည္းအၿမိဳခံရမဲ့ၿဖစ္စဥ္တခုမွာ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုၿခင္း၊
ေနာက္ေက်ာဓါးနဲ႔ထိုးတဲ့လုပ္ရပ္ကို မလုပ္မိဖို႔လိုပါလိမ့္မယ္။ ထိုင္ဝမ္ႏိုင္ငံမွာ ပါလီမန္ကို ခ်န္ေကရွိတ္ရဲ႕ကြန္မင္တန္ပါတီက လက္ဝါးႀကီးအုပ္ထားတဲ့အခါ၊ ဥပေဒေဘာင္အတြင္းမွာ တရားဝင္တည္ေထာင္ခြင့္မရတဲ့ အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ ဘယ္လိုလုပ္ခဲ့ႀကသလဲ။ ပါလီမန္အၿပင္ကေန ထိုင္ေစာင့္ေနခဲ့ႀကပါသလား။ အၿပင္က ဖိအားမရိွပဲ၊ မိမိကုိယံုႀကည္ကိုးစားမဲ့လူထုမရိွပဲနဲ႔ ပါလီမန္တြင္းမွာ ကိုယ္လိုခ်င္တ့ဲအခ်က္ေတြ ေတာင္းဆိုဖို႔ဆိုတာ၊ေရမွာေရးတဲ့အရုပ္တရုပ္ထက္မပိုႏိုင္ပါဘူး။
မိမိရဲ႕မဟာမိတ္ေဘာင္ကို မိမိကိုယ္တိုင္ ကန္႔သတ္ပစ္တာမ်ိဳးမလုပ္မိဖို႔လိုပါလိမ့္မယ္။

ဒီတပတ္၊ လြတ္လပ္တဲ့အာရွအသံရဲ႕ အဂၤ ါေန႔ညပိုင္း အစီအစဥ္မွာ ထိုင္ဝမ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီေရးလႈပ္ရွားမႈ (ဒုတိယပိုင္း) ကို တင္ၿပထားပါတယ္။

ေသာတရွင္မ်ားခင္ဗ်ား

လြန္ခဲ့တဲ့အပတ္တံုးက ထိုင္ဝမ္ႏိုင္ငံရဲ႕၁၉၇၉ ဒီဇင္ဘာ(၁၀) လႈပ္ရွားမႈအေႀကာင္းကိုမိတ္ဆက္ခဲ့ပါတယ္။ဒီလႈပ္ရွားမႈကိုၿဖစ္ေပၚေစတဲ့
ေနာက္ခံကားခ်ပ္ေတြကိုထိေတြ႔ရင္း၊ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေၿပာင္းေရးလႈပ္ရွားမႈေတြကို ဆက္လက္ေဆြးေႏြးပါရေစ။

“ထိုင္ဝမ္ႏိုင္ငံေရးမဂၢဇင္း ( Political Review) ကို ၁၉၇၅ ခုႏွစ္မွာ စတင္ထုတ္ေဝခဲ့တယ္။ ပဥၥမေၿမာက္စာေစာင္မွာေတာ့
တရုတ္ၿပည္မႀကီးနဲ႔ထိုင္ဝမ္ႏွစ္ႏိုင္ငံႀကား အေၿခအေနေတြကိုေဝဖန္သံုးသပ္ထားတဲ့ပါေမာကၡေတြရဲ႕ေဆြးေႏြးပြဲကိုထည့္သြင္းခဲ့တယ္။
အက်ိဳးဆက္ကေတာ့ ပါေမာကၡေတြရဲ႕ စာသင္ႀကားမႈဆိုင္ရာလိုင္စင္ေတြရုတ္သိမ္းခံလိုက္ရတယ္။ မဂၢဇင္းကိုဦးေဆာင္လုပ္ကိုင္ခဲ့သူ
ေတြက ဒီမိုကရက္တစ္လႈပ္ရွားမႈကိုစတင္လႈံ႕ေဆာ္ဖန္တီးမဲ့အဖြဲ႔အစည္းတခုလိုအပ္တယ္လို႔သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာတရားဝင္ထုတ္ေဖၚ
ေႀကၿငာခဲ့တယ္။ ၁၉၇၉ႀသဂတ္လမွာေတာ့ “ မ်ိဳးဆက္သစ္ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈ ပူးေပါင္းၿမွင့္တင္ေရးအဖြဲ႕” ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ
ဒီမိုကေရစီေရးဆိုင္ရာအေတြးအေခၚအယူအဆေတြကိုစတင္ထုတ္ေဝခဲ့တယ္။ ပထမအႀကိမ္ထုတ္ေဝလိုက္ကတည္းက
ေစာင္ေရ ႏွစ္ေသာင္းခြဲ ေရာင္းထြက္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ထပ္ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝလို္က္တဲ့အခါတိုင္းမွာ ေစာင္ေရ တသိန္းခြဲေက်ာ္အထိ အေရာင္းသြက္လာခဲ့တယ္။ ကြန္မင္တန္အစိုးရဟာ ထိုင္ဝမ္ႏိုင္ငံေရးမဂၢဇင္းရဲ႕ႀသဇာႀကီးမားမႈကို စိုးရိမ္တႀကီးသေဘာေပါက္
လာတာေႀကာင့္ မဂၢဇင္းထုတ္ေဝခြင့္ကိုရပ္ဆိုင္းပစ္လိုက္တယ္။ ဒါေႀကာင့္ “ေကာင္ရႊမ္း” ၿမိဳ႕က မဂၢဇင္းတာဝန္ခံေတြဟာ ဖူလန္ ပန္းၿခံမွာ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာေဆြးေႏြးပြဲေတြၿပဳလုပ္ဖို႔အတြက္ အစိုးရကိုခြင့္ေတာင္းခဲ့ေပမဲ့ ကြန္မင္တန္အစိုးရက ခြင့္မၿပဳခဲ့ဘူး။
အခန္းတခုခုမွာ ၿပဳလုပ္ခ်င္တယ္လို႔ဆိုခဲ့ေပမဲ့လည္း ခြင့္ၿပဳခ်က္မရခဲ့ဘူး။ ကြန္မင္တန္အစိုးရရဲ႕တင္းႀကပ္မႈေတြကို
ဆန္႔က်င္ရႈတ္ခ်ႀကဖို႔အတြက္ ဒီဇင္ဘာ (၁၀) ရက္ဆႏၵၿပပြဲေတြကို ေကာင္ရႊန္း႒ာနခ်ဳပ္မွာက်င္းပႀကဖို႔ ဆံုးၿဖတ္လိုက္ႀကၿခင္းၿဖစ္တယ္။”

ကြန္မင္တန္အစိုးရကလည္း စစ္တပ္ေတြကိုေစလြႊတ္ၿပီး ေကာင္ရႊန္း႒ာနခ်ဳပ္ကိုဝိုင္းရံပိတ္ဆို႔ခဲ့ပါတယ္။ ဆႏၵၿပသူေတြနဲ႔ လံုၿခံဳေရး
တပ္သားေတြႀကားမွာရုန္းရင့္ဆန္ခပ္ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္မႈေတြၿဖစ္ပြားခဲ့ေပမဲ့ အစိုးရစစ္တပ္ဟာထင္ရွားတဲ့ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ
အားလံုးနီးပါးကို ဖမ္းဆီးႏိုင္ခဲ့ၿပီး ဆႏၵၿပပြဲကိုၿဖိဳခြဲႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
“ စစ္ေႀကာေရးစခန္းေတြထဲမွာ ႏွစ္လေက်ာ္ႏွိပ္စက္ညွင္းပမ္းၿပီး အဆက္အသြယ္ၿဖတ္ေတာက္ခံခဲ့ရသလို၊ ေဆးဝါးကုသခြင့္လည္းမရခဲ့ႀကဘူး။
အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာဒီမိုကရက္တစ္လႈပ္ရွားမႈေခါင္းေဆာင္တေယာက္ကို ကြန္မင္တန္ရဲေတြက မတရားသၿဖင့္ရိုက္ႏွက္ေနတဲ့သတင္းကို
ႀကားသိလိုက္တဲ့သူ႔အေမက အိုဆာကာၿမိဳ႕မွာတည္ရိွတဲ့ ႏိုင္ငံတကာလြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ႔ဆီကိုစာေရးအကူအညီေတာင္းခဲ့တယ္။
ေနာက္တေန႔မွာ အဲ့ဒီအေမၿဖစ္သူန႔ဲ (၇) ႏွစ္အရြယ္ အမႊာညီအမႏွစ္ေယာက္လံုး ကို ကြန္မင္တန္ပါတီရဲ႕စစ္ရဲေတြက မေသမခ်င္း
ဓါးနဲ႔ထိုးသတ္ပစ္လိုက္တယ္။၁၉၇၉ ဒီဇင္ဘာလႈပ္ရွားမႈကို ေခါင္းေဆာင္ခဲ့သူ (၈) ေယာက္လံုးဟာ ေထာင္ဒဏ္ (၁၂) ႏွစ္မွ
တသက္တကြ်န္းထိၿပစ္ဒဏ္ေပးၿခင္းခံလုိုက္ရသလို၊ လႈပ္ရွားသူေတြကို ကူညီဖြက္ေပးသူမ်ားအၿဖစ္သံသယရိွၿခင္းခံရတဲ့ ခရစ္ယာန္ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြ၊ဆက္ႏြယ္မႈရိွသူေတြအားလံုးလည္း ေထာင္ဒဏ္ (၆) ႏွစ္ထက္မနည္း အၿပစ္ေပးခံလိုက္ရပါေတာ့တယ္။
ေဖာ္မိုဆာမဂၢဇင္းအပါအဝင္ စာေစာင္ (၁၅) ေစာင္ေက်ာ္ ထုတ္ေဝခြင့္ေတြကိုပိတ္ပင္ပစ္လိုက္ေတာ့တယ္”

တကယ္ေတာ့ေကာင္ရႊန္းအေရးေတာ္ပံုဟာ ထိုင္ဝမ္ႏိုင္ငံရဲ႕အနာဂတ္ႏိုင္ငံေရးအတြက္အေရးပါတဲ့အခ်ိဳးအေကြ႕တခုၿဖစ္ပါတယ္။
ေဒသခံထိုင္ဝမ္ၿပည္သူေတြသာ မက ႏိုင္ငံတကာမွာေရာက္ရိွေနတဲ့ ထိုင္ဝမ္သားေတြဟာ ၿပည္မႀကီးကလာေရာက္အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့
တရုတ္အစိုးရကို စိတ္ပ်က္ေဒါသထြက္ေနခဲ့ႀကပါတယ္။ ဒါေႀကာင့္လည္း ဒီမိုကေရစီေရးၿမွင့္တင္မႈအဖြဲ႕ေတြကို ဥေရာပနဲ႔ေၿမာက္အေမရိကား ႏိုင္ငံအသီးသီးမွာဗဟိုၿပဳဖြဲ႕စည္းလိုက္ႀကပါတယ္။ “ အဲ့ဒီတံုးက က်ေနာ္တို႔ထိုင္ဝမ္သားေတြဟာ တရုတ္ၿပည္မႀကီးဆီကေန လြတ္လပ္ေရးေတာင္းဆိုမႈဆိုတာမ်ိဳးမလုပ္ခဲ့ႀကပါဘူး။ မိမိကံႀကမၼာကို မိမိဖန္တီးႏိုင္ခြင့္ေလာက္သာ ေတာင္းဆိုခဲ့ႀကတာပါ။
ထိုင္ဝမ္ပါလီမန္မွာ ကြန္မင္တန္ပါတီတခုတည္းသာေရြးခ်ယ္တင္ေၿမွာက္ခံရၿပီး အရာရာကိုလက္ဝါးႀကီးအုပ္ထားတာေႀကာင့္၊
ဒီမိုကေရစီေရးလႈပ္ရွားသူေတြဟာ လႊတ္ေတာ္ၿပင္ပမွာ အတိုက္အခံအုပ္စုေတြကိုဖြဲ႔စည္းရင္း
အေကာင္းဆံုးဖိအားေပးႏိုင္မဲ့ အခ်ိန္တခုကိုၿပင္ဆင္ေစာင့္ဆိုင္းခဲ့ႀကပါတယ္။”

ၿပည္တြင္းၿပည္ပဖိအားေတြကိုရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ထိုင္ဝမ္သမၼတ “ဂ်န္ဂ်ီဝွား” ကလည္း အတိုက္အခံပါတီေတြကို
တရားဝင္အသိအမွတ္မၿပဳခဲ့ေပမဲ့၊ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြအေပၚဖမ္းဆီးေႏွာက္ရွက္မႈေတြကိုေလ်ာ့ခ်ပစ္လိုက္သလို၊
သူ႔ရဲ႕အစိုးရအဖြဲ႔အတြင္းမွာလည္း ထိုင္ဝမ္ဖြားတရုတ္ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္အမ်ားအၿပားကိုထည့္သြင္းေနရာေပးလာခဲ့ပါတယ္။
၁၉၈၇ ခုႏွစ္မွာေတာ့ အေရးေပၚစစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဥပေဒ ကို ရုတ္သိ္မ္းလိုက္ၿပီး၊ထိုင္ဝမ္ႏိုင္ငံသားေတြကို တရုတ္ၿပည္မႀကီးဆီ
အလည္သြားေရာက္ခြင့္ေပးလိုက္ပါေတာ့တယ္။

“ ၁၉၈၈ မွာ ဂ်န္ဂ်ီဝွားတေယာက္ ေသဆံုးသြားတ့ဲအခါ သူ လက္ေရြးစင္ေရြးခ်ယ္ထားတဲ့ “လီတန္ဝွီး”ဟာ ကြန္မင္တန္ပါတီရဲ႕
ဥကၠ႒ၿဖစ္လာခဲ့တယ္။ ထံုးစံအတိုင္း ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္လုပ္ရင္ ထုိင္ဝမ္သမၼအၿဖစ္ သူ႔ကိုပဲေရြးခ်ယ္ေတာ့မယ္ဆိုတာ
အေၿဖထြက္ၿပီးသားေလ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ထိုင္ဝမ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာက ြန္မင္တန္ပါတီတခုတည္းကိုသာ တရားဝင္ ဝင္ေရာက္
ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ရတယ္။ဒါေပမဲ့ ၁၉၉၀ မွာေတာ့အဲ့သလိုေရြးေကာက္ပြဲက ေခတ္မမွီေတာ့ဘူးဗ်။”

၁၉၉၀ မတ္လမွာ၊ထိုင္ဝမ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ေအာက္ေမ့ဘြယ္ရင္ၿပင္ဆီကို အင္အား (၃) သိန္းေက်ာ္တဲဲ့ ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြေရာက္ရွိ
လာႀကပါတယ္။ သူတို႔ဟာအၿဖဴေရာင္ေဖာ္မိုဆာလီလီပန္း ကို ဒီမိုကေရစီရဲ႕သေကၤတအၿဖစ္၊ဝတ္ဆင္လာခဲ့ႀကၿပီး အတိုက္အခံပါတီ
ကိုယ္စားလွယ္ေတြပါဝင္တဲ့ေရြးေကာက္ပြဲေတြက်င္းပေပးဖို႔ေတာင္းဆိုလိုက္ႀကတယ္။ ေၿခာက္ရက္ႀကာထိုင္သပိတ္ကိုဆင္ႏြဲလိုက္ႀကပါတယ္။
“ထိုင္ဝမ္သမၼတ လီတန္ဝွီးက ပါးနပ္တယ္ဗ်။သူက ထိုင္ဝမ္ႏိုင္ငံဟာ၊ ထိုင္ဝမ္သားေတြအတြက္ပဲၿဖစ္ရမယ္လို႔ေႀကြးေႀကာ္ထားသူၿဖစ္တယ္။
ဒါေႀကာင့္ တရုတ္ကြန္ၿမဴနစ္ေတြလို တီယင္မင္ဆႏၵၿပပြဲကိုအႀကမ္းဖက္ၿဖိဳခြဲတာမ်ိဳးမလုပ္ခဲ့ဘူး။ ေက်ာင္းသားေတြကို သူ႔ရဲ႕သမၼတ
နန္းေတာ္မွာေခၚေတြ႔ခဲ့ၿပီး ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္ကိုနားလည္ေႀကာင္း၊ လာမဲ့ေႏြဦးကစၿပီး ဒီမိုကေရစီေရး
ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရးကိုအၿပည့္အဝလုပ္သြားမွာၿဖစ္ေႀကာင္း ဂတိေပးခဲ့တယ္။”

ေသာတရွင္မ်ားခင္ဗ်ား
၁၉၉၁ မွာ အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရးပါတီေတြတရားဝင္တည္ေထာင္ခြင့္ရခဲ့ၿပီး၊ ၁၉၉၂၊၉၄၊ ၉၆ မွာေတာ့ ၿပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၊
ေဒသဆိုင္ရာအစိုးရနဲ႔ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲေတြကို က်င္းပလိုက္ရင္း ကြန္မင္တန္ပါတီရဲ႕ဥကၠ႒ လီတန္ဝွီးဟာ “ထိုင္ဝမ္ႏိုင္ငံသည္ ထို္င္ဝမ္ၿပည္သူေတြအတြက္ၿဖစ္ရမယ္”ဆိုတဲ့ လမ္းစဥ္ကို ဒီမိုကေရစီနည္းက်က်ေဖၚေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။
ေသာတရွင္တို႔လည္း ႏွစ္သစ္မွာ ရာဇဝတ္မႈနည္းနည္း၊ ၿပည္သူ႔အက်ိဳးမ်ားမ်ားစဥ္းစားတတ္တဲ့အစိုးရသစ္ နဲ႔ ဆံုဆည္းႏိုင္ႀကပါေစ။

ေအာင္မိုးဝင္း

Dangerous Strait : the U.S- Taiwan-China Crisis ( ISBN 0231135645) စာအုပ္ပါအခ်က္အလက္တခ်ိဳ႕ႏွင့္
အင္တာနက္ေဆာင္းပါးပါအခ်က္အလက္တခ်ိိဳ႕ကိုယူငင္သံုးစြဲပါတယ္။