ဖီးနစ္ငွက္ေတြရဲ႕ညေနခင္းပင္လယ္

ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသမားတခ်ိဳ႕က သူတို႔တေတြ အင္းစိန္ေထာင္ထဲမွာ အက်ဥ္းက်ခံေနရစဥ္ ဖန္တီးခ့ဲတဲ့ အႏုပညာတခုအေႀကာင္းကို ေၿပာၿပႀကဘူးတယ္။ ပါးစပ္နဲ႔ ေၿပာဆိုထုတ္ေဝခဲ့တဲ့ မဂၢဇင္းေလးတခုအေႀကာင္းပါ။ တကယ္ေတာ့ အႏုပညာ ကို ႏွလံုးသားနဲ႔ အေသးစိတ္မွတ္ၿပီး သူမ်ားကို လွလွပပၿပန္ေၿပာတတ္တဲ့သူေတြ ဆိုတာ ညေနခင္းပင္လယ္ကမ္းေၿခကို ေခၚယူသြားတဲ့ လူတေယာက္ရဲ႕အၿဖစ္မ်ိဳး လို ေနမွာေပါ့ လို႔ မွတ္ခ်က္ခ်မိတယ္။သူက ဘာလို႔လဲ တဲ့ ၿပန္ေမးတယ္။
“ ခင္ဗ်ားစဥ္းစားႀကည့္ေလ၊ ေထာင္ထဲမွာ ဒဏ္ရာနဲ႔ေရးထားတဲ့ အႏုပညာကို ၿပန္ဖတ္ၿပတယ္ ဆိုတာ အဲ့သလိုပဲေနမွာပါ။
ေသေသခ်ာခ်ာရွင္းၿပရင္ ေပါ့သြားမွာ စိုးလို႔ ကိုယ့္ဘာသာ စဥ္းစား လို႔ ( စဥ္းစားႀကည့္ေပါ့)။တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္၊
အာဖရိက အေနာက္ၿခမ္းက မာလီ အင္ပါယာအေႀကာင္း ေလ့လာႀကည့္တ့ဲအခ်ိန္မွာအက်ဥ္းေထာင္ထဲက
“ပါးစပ္ မဂၢဇင္းေလး” ကို ၿဖတ္ကနဲ သြားသတိယမိတယ္။

မာလီ ႏိုင္ငံမွာ “ဂရီေရာ့တ္” လို႔ ေခၚတဲ့ ေတးဂီတပညာရွင္ေတြရိွတယ္။ သူတို႔က ကဗ်ာရြတ္တဲ့ အခါ သံစဥ္ေတြလို အနိမ့္အၿမင့္ထည့္ၿပီးရြတ္တယ္။ ကဗ်ာသီခ်င္းေတြက တဆင့္ သမိုင္းေတြကိုေၿပာၿပတယ္။ ႏိုင္ငံေရးသတင္းေတြကိုေၿပာသြားတယ္။
တကယ္ေတာ့ အာဖရိက အေနာက္ၿခမ္းေဒသေတြမွာ “ဂရီေရာ့တ္” ေတးဂီတသမားေတြဟာ (၁၄) ရာစုကတည္းက အေရးပါတဲ့ သူေတြၿဖစ္တယ္။ တရားမွ်တမႈ၊ ကိုယ္ခ်င္းစာမႈ၊ လြတ္လပ္မႈအေႀကာင္းေတြကို ေရးသားေဟာေၿပာေလ့ရိွတဲ့ အႏုပညာရွင္ေတြၿဖစ္တယ္။
အခုေခတ္မွာေတာ့ အာဖရိကအေနာက္ၿခမ္းႏိုင္ငံေတြဆီက ၿမိဳ႕ႀကီးေတြရဲ႕ညဦးယံေတြမွာ ဂရီေရာ့တ္ ၿမဴးစစ္ေတာ္လွန္ေရး
( Griot Music Revolution) သံစဥ္ေတြက အရိွန္ၿပင္းလာတယ္။ စစ္ပြဲေတြအေႀကာင္းကို နာနာက်င္က်င္ေဖာက္ခြဲတယ္။
လူမႈေရးၿပႆနာေတြကိုေၿပာဆိုႀကတယ္။ စင္ၿမင့္ ေနာက္ကေန အေရာင္အမ်ိဳးမ်ိဳးထြက္ေနတဲ့ မီးစလိုက္အေၿပာင္းအေရြ႕ေတြက ဗံုးကြဲေနတဲ့ လမ္းမေတြေပၚေရာက္ေနသလိုမ်ိဳး၊ (ဒါမွမဟုတ္) ၿမိဳ႕ပ်က္တခုေအာက္မွာ ေအာ္ဟစ္ေနတဲ့
ခင္ဗ်ားရဲ႕ခႏၶာကိုယ္ကိုၿပန္ႀကည့္ေနရသလိုမ်ိဳဳး ခံစားရမယ္။
ေနာက္-- ခင္ဗ်ားလည္း ဒဏ္ရာရေနတဲ့ က်ားနာတေကာင္လို ေအာ္ဟစ္လိုက္မိလိမ့္မယ္။
အာဖရိကအေနာက္ၿခမ္းမွာ ၿမိဳ႕ရြာအႏွံ႔ခရီးေလွ်ာက္သြားၿပီး ၿပည္သူလူထုကို အႏုပညာနဲ႔ အလင္းေရာင္ေပးေနတဲ့ ဂရီေရာ့တ္ ဆိုတဲ့
ဂီတသမားေတြ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ရိွဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။
ဒီကေန႔ည လြတ္လပ္တ့ဲအာရွအသံမွာ မာလီႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီေရးလႈပ္ရွားမႈအေႀကာင္းကို ေဆြးေႏြးထားပါတယ္။


ေသာတရွင္မ်ားခင္ဗ်ား

အာဖရိကအေနာက္ၿခမ္းမွာ တည္ရိွတဲ့ မာလီ ႏိုင္ငံဟာ တခ်ိန္တုန္းက မက္ဒီေတးရီးယန္းကမၻာနဲ႔အာဖရိက ဆာဟာရ ကမၻာႏွစ္ခုႀကားမွာ
ေရႊ၊ အဘိုးတန္လူသံုးကုန္ပစၥည္းနဲ႔ ကြ်န္ကုန္ကူးၿခင္း လုပ္ငန္းေတြထြန္းကားခဲ့တဲ့ အင္ပါယာသံုးခုအနက္ တခုၿဖစ္ပါတယ္။
အင္ပါယာစစ္ပြဲေတြ၊ႀကားမွာ ရာစုႏွစ္မ်ားစြာၿဖတ္သန္းခဲ့၊ ၿပင္သစ္ ကိုလိုနီၿဖစ္ခဲ့တဲ့ မာလီႏိုင္ငံဟာ ၁၉၆၀ မွာေတာ့လြတ္လပ္တဲ့ႏိုင္ငံတခုအၿဖစ္
တည္ရိွခဲ့ၿပီး “မိုဒီဘို ကီယက္တာ” ကို သမၼတအၿဖစ္ေရြးခ်ယ္တင္ေၿမွာက္လိုက္ပါတယ္။ တပါတီဆိုရွယ္လစ္စံနစ္ကိုက်င့္သံုးခဲ့ၿပီး ဆိုဗီယက္ၿပည္ေထာင္စု ေခါင္းေဆာင္တဲ့အေရွ႕အုပ္စုနဲ႔နီးစပ္လာခဲ့ပါတယ္။

“ ႏိုင္ငံမွာရိွသမွ်စီးပြားေရးေတြကို ၿပည္သူပိုင္သိမ္းတဲ့ တပါတီဆိုရွယ္လစ္စံနစ္ေအာက္မွာ မာလီႏိုင္ငံရဲ႕စီးပြားေရးက က်ဆင္းလာခဲ့တယ္။ ဒါကိုအေႀကာင္းရွာၿပီး ၁၉၆၈ မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ မူဆာထြာအိုရီ က အာဏာသိမ္းယူလိုက္တယ္။ သူ က လစ္ဘရယ္ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစံနစ္ကို အေကာင္အထည္ေဖၚမယ္ လို႔ ေႀကြးေႀကာ္ခဲ့ေပမဲ့ စစ္အာဏာသိမ္းမႈကို အန္တုၿငင္းဆန္တဲ့ႏိုင္ငံေရးမၿငိမ္သက္မႈေတြေႀကာင့္ တိုင္းၿပည္ရဲ႕
အေၿခအေနပိုဆိုးလာခဲ့တယ္။ ၁၉၆၈ ကေန၁၉၇၄ အထိ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ငတ္ၿပတ္ဆင္းရဲဒုကၡေရာက္ခဲ့ႀက၊ ေသဆံုးခဲ့ႀကတယ္။
ေက်ာင္းသားဆႏၵၿပပြဲေတြကလည္း ေနရာအႏွံ႔ေပၚေပါက္လာခဲ့သလို၊“မူဆာထြာအိုရီ” ကိုတန္ၿပန္အာဏာသိမ္းဖို႔ ႀကံစည္တဲ့
ၿဖစ္ရပ္(၃)ခုေပၚေပါက္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲ့ဒီအရာအားလံုးကို အာဏာရွင္ ထြာအိုရီ က ေခ်မႈန္းႏိုင္ခဲ့တယ္ ”

ဖိႏွိပ္မႈေတြၿပင္းထန္လွတဲ့အာဏာရွင္လက္ေအာက္က မာလီႏိုင္ငံဟာ လႈပ္ရွားမႈမဲ့ေနတဲ့အေနအထားကိုေတာ့မေရာက္ခဲ့ပါဘူး။
ၿပည္သူလူထုရဲ႕ပါတီစံုစံနစ္ေတာင္းဆိုမႈေတြကို ႀကားေနရတဲ့ မာလီအာဏာရွင္ ထြာအိုရီ ဟာ အကန္႔အသတ္ လြတ္လပ္မႈတခ်ိဳ႕ကို
ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒီမိုကရက္တစ္ႏိုင္ငံတခုကို မရရိွႀကေပမဲ့ အတိုက္အခံအင္အားစုေတြဟာ ရရိွေနတဲ့ အေနအထားအတြင္းကေန
သူတို႔ရဲ႕လႈပ္ရွားမႈပံုစံေတြကို တၿဖည္းၿဖည္းေၿပာင္းလဲလုပ္ေဆာင္ခဲ့ႀကပါေတာ့တယ္။
“မာလီအလုပ္သမားပါတီ ဟာ စစ္အာဏာရွင္ဆန္႔က်င္ေရးမွာ ထင္ရွားတဲ့ပါတီၿဖစ္တယ္။ အလုပ္သမားလႈပ္ရွားမႈသမိုင္းေတြ၊ ဝါဒၿဖန္႔ခ်ီေရးေတြ၊ ပညာေပးေဟာေၿပာမႈေတြ ကို က်ယ္က်ယ္ၿပန္႔ၿပန္႔ၿပဳလုပ္ခဲ့ႀကတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔ နီးနီးကပ္ကပ္ေနၿပီး ေလးစားမႈ
ရေအာင္ဆြဲေဆာင္ႀကသလို၊ တခ်ိဳ႕ ပညာတတ္ေတြကို အစိုးရဝန္ႀကီး႒ာနေတြမွာ ဝင္ေရာက္အမွဳထမ္းေစတယ္။
တခ်ိန္မွာ မာလီႏိုင္ငံရဲ႕သမၼတၿဖစ္လာမဲ့ “အယ္လ္ဖာ ကိုနာရီ” ဟာ အလုပ္သမားပါတီရဲ႕ေၿမေအာက္ပါတီဝင္တေယာက္ၿဖစ္သလို၊
ၿမိဳ႕ေတာ္ ဘာမာကို မွာ ေက်ာင္းဆရာတေယာက္အၿဖစ္ေနထိုင္ခဲ့တယ္။ ၁၉၇၈ မွာ အာဏာရွင္ ထြာအိုရီ ဟာ တန္ၿပန္အာဏာသိမ္းဖို႔ သံသယရွိတဲ့ ကာကြယ္ေရး႒ာနအႀကီးအကဲတခ်ိဳ႕ကို ၿဖတ္ခ်ၿပီးတဲ့ေနာက္ အယ္ဖာကိုနာရီ ကို ယဥ္ေက်းမႈ၊ အႏုပညာနဲ႔အားကစားဝန္ႀကီး႒ာနအႀကီးအကဲ
အၿဖစ္တာဝန္ယူဖို႔ ကမ္းလွမ္းတဲ့အခါ ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ခဲ့တယ္”

အစိုးရအဖြဲ႔တြင္းမွာဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ၿပီး ၿပည္သူလူထုေလးစားလာႏိုင္တဲ့ ပံုသ႑န္အၿဖစ္ရပ္တည္ၿပီးတဲ့အခါ အႏုပညာ၊ မီဒီယာေတြမွ
တဆင့္လူထုကိုပညာေပးေရးအစီအစဥ္ေတြကို အယ္ဖာကိုနာရီ လို အလုပ္သမားပါတီရဲ႕ေၿမေအာက္အဖြဲ႔ဝင္ေတြက လုပ္ေဆာင္ခဲ့ႀကပါတယ္။
တဘက္မွာေတာ့ အာဏာရွင္ထြာအိုရီ ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးဖိႏွိပ္မႈေတြကို ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းက ေဝဖန္ရႈတ္ခ်လာေနတာေႀကာင့္
မာလီအာဏာရွင္ဟာ ႏိုင္ငံေရးပါတီတခ်ိဳ႕တရားဝင္တည္ေထာင္ခြင့္ကို ခြင့္ၿပဳခဲ့ပါတယ္။
အာဏာရွင္ဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားသူေတြကလည္း အဲ့ဒီအခြင့္အေရးကို အမိအရအသံုးခ်ခဲ့ပါတယ္။ အားလံုးညွိႏိႈင္းလို႔ရႏိုင္တဲ့
မာလီ ဒီမိုကေရစီ မဟာမိတ္မ်ားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး၊ ၿပည္သူေတြနဲ႔ထိေတြ႔ဖို႔ႀကိဳးစားလိုက္ႀကပါေတာ့တယ္။

“မာလီႏိုင္ငံမွာ မ်ိဳးရိုးအစဥ္အလာ ကို ဆက္ခံတဲ့ ေတးဂီတပညာရွင္ေတြရိွတယ္။ သူတို႔ကို “ဂရီေရာ့တ္” လို႔ေခၚတယ္။
သူတို႔ဟာ ဟိုးအရင္ကတည္းက မာလီႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရးသတင္းေတြကိုလက္ဆင့္ကမ္း သယ္ေဆာင္လာႀကသလို၊ ကဗ်ာရြတ္ဆိုၿပီး သမိုင္းေတြ
ေၿပာၿပတာမ်ိဳး၊ႏိုင္ငံေရးေဝဖန္မႈေတြမွာ ထင္ရွားေက်ာ္ႀကားသူေတြၿဖစ္တယ္။ စာမတတ္တဲ့ေဒသေတြဆီကိုသြားေရာက္ၿပီး ၿပည္သူလူထုကို ပညာေပးလႈံႈ႕ေဆာ္ခဲ့ႀကသူေတြၿဖစ္တယ္။ မာလီႏိုင္ငံမွာ ထင္ရွားခဲ့တဲ့ပံုၿပင္ေတြ၊ စကားပံုေတြ၊ ကဗ်ာေတြကို ရြတ္ၿပၿပီး တရားမွ်တမႈနဲ႔လြတ္လပ္ခြင့္
အေႀကာင္းကို မီးေမာင္းထုိးၿပႀကတယ္။ ၁၄ ရာစုတုန္းက နာမည္ႀကီးပံုၿပင္တခုကို အာရံုစိုက္ၿပီး ရွင္းၿပႀကတယ္။
ပံုၿပင္ထဲမွာ အင္ပါယာ ဆန္ခ်တာ ကို ေဒသဆိုင္ရာအႀကီးအကဲ က သူ႔ရဲ႕လွံကိုအပ္ႏွင္းသစၥာခံတဲ့ အခါ ဘုရင္ က လွံကို အႀကီးအကဲဆီ
ၿပန္ေပးၿပီးမိမိရဲ႕ေဒသကို လြတ္လပ္စြာအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့ ခြင့္ၿပဳမႈေတြေပးခဲ့တယ္။ ဒါေႀကာင့္ မာလီ ႏိုင္ငံဟာ ၁၄ ရာစုေလာက္ကတည္းက
ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးၿပ႒ာန္းခြင့္နဲ႔လြပ္လပ္ခြင့္အေတြးအေခၚေတြကို တည္ေဆာက္ခဲ့တာၿဖစ္တယ္ လို႔ ရွင္းၿပၿပီး အဲ့ဒီအရာႏွစ္ခုဟာ မာလီႏိုင္ငံရဲ႕ရိုးရာအစဥ္အလာအေမြအႏွစ္ေတြၿဖစ္တယ္ လို႔ရွင္းၿပခဲ့ႀကတယ္။ ဒါေႀကာင့္မိရိုးဖလာရိုးရာအေမြအႏွစ္ကို ဆန္႔က်င္ဖိႏွိပ္ေနတဲ့ အစိုးရဟာ ႏိုင္ငံေတာ္ကို သစၥာေဖာက္တဲ့အစိုးရတရပ္ၿဖစ္တယ္ လို႔ ေဟာေၿပာလႈံ႕ေဆာ္ႀကတယ္။”

ဒီမိုကေရစီမဟာမိတ္မ်ားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ဟာ လူထုႀကားမွာအေတြးအေခၚတည္ေဆာက္ေရးကို ပညာတတ္ေတြၿဖစ္တဲ့ က်န္းမာေရးလုပ္သားေတြနဲ႔ေက်ာင္းဆရာေတြက တဆင့္လုပ္ကိုင္ခဲ့ႀကပါတယ္။
ေက်းလက္ေဒသေတြမွာ ရိွတဲ့ ၿပည္သူေတြရဲ႕က်န္းမာေရး၊ ပညာေရးေတြ ကို သြားေရာက္ကူညီလုပ္ကိုင္ႀကတဲ့အခါ၊
အစိုးရရဲ႕တာဝန္မဲ့မႈေတြကို မသိမသာေထာက္ၿပႀကသလို၊ေဒသဆိုင္ရာအာဏာပိုင္ေတြနားမွာ ၿပည္သူလူထုရဲ႕ဒုကၡကို
ခံစားနားလည္လာႏိုင္မဲ့နည္းလမ္းေတြ၊ နီးနီးစပ္စပ္ေၿပာဆိုလို႔ရမဲ့အေႀကာင္းအရာေတြကို စဥ္းစားခဲ့ႀကပါတယ္။
“ ၁၉၉၁ ဂ်န္နဝါရီလမွာ ေက်ာင္းသားဆႏၵၿပပြဲေတြေပၚေပါက္ခဲ့တယ္။ဖမ္းခံရတဲ့ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ဟာစစ္ေႀကာေရးစခန္းမွာ
ႏွိပ္စက္သတ္ၿဖတ္ခံရတယ္။ မတ္လ ၂၂-၂၆ ထိဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြဟာ အေထြေထြသပိတ္ကိုဆင္ႏြဲႀကၿပီး သူတို႔ရဲ႕
မေက်နပ္မႈကိုၿပခဲ့ႀကတယ္။ စစ္တပ္ကလည္း လမ္းေတြကို ပိတ္ဆို႔ပစ္လုိက္ၿပီး အေရးေပၚဥပေဒထုတ္ၿပန္ေႀကၿငာခဲ့တယ္။
ဆႏၵၿပသူေတြကို ရာခ်ီၿပီး ဖမ္းဆီးခဲ့တယ္။ဆႏၵၿပသူ (၃၀၀) ေက်ာ္ ကို ပစ္ခပ္သတ္ၿဖတ္ၿပလိုက္တယ္။”
ေသာတရွင္မ်ားခင္ဗ်ား
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ထြာအိုရီ ရဲ႕ အႀကမ္းဖက္သတ္ၿဖတ္မႈဟာ ၿပည္သူေတြကို ေနာက္မဆုတ္ေစႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။
အာဏာရွင္ႏႈတ္ထြက္ေပးေရးေႀကြးေႀကာ္သံေတြက ေသနတ္သံေတြႀကားက က်ယ္ေလာင္ေနခဲ့ပါတယ္။
ေသာင္းခ်ီေနတဲ့လူအုပ္ကိုဆက္လက္ပစ္ခပ္ခ်င္စိတ္မရိွေတာ့တဲ့ စစ္သားေတြဟာ ဆႏၵၿပၿပည္သူေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းလုိက္ႀကပါတယ္။ ၿမိဳ႕ေတာ္ရဲ႕အသံလႊင့္ရံုဆီက အာဏာရွင္ “မူဆာထြာအိုရီ”ကို လက္ရဖမ္းလိုက္ၿပီၿဖစ္ေႀကာင္း၊
မာလီစစ္ေခါင္းေဆာင္တဦးက ထုတ္ၿပန္ေႀကၿငာလိုက္ပါတယ္။

ေသာတရွင္တို႔လည္း စာနာနားလည္တတ္တဲ့ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ဆံုစည္းႏိုင္ႀကပါေစ။