ခ်ီလီႏိုင္ငံ ရဲ႕ႀကိဳးပမ္းမႈ႔ နဲ႔က်ေနာ္တို႔ ရဲ႕လႈပ္ရွားမႈ

ခ်ီလီအာဏာရွင္ပီႏိုေခ်း က ၁၉၈၀ မွာ လူထုဆႏၵခံယူပြဲကို လိမ္လည္အႏိုင္ရခဲ့ေပမဲ့။ လူေပါင္းေသာင္းခ်ီၿပီးအဖမ္းခံရေပမဲ့
ခ်ီလီၿပည္သူေတြကစိတ္မေလ်ာ့ခဲ့ႀကဘူး။ နည္းေပါင္းစံုတိုက္ပြဲဝင္ႀကတယ္။ “လူထုဆႏၵခံယူပြဲ” တဲ့ ေမလ (၁၀) ရက္ေန႔ကိုတိုက္ပြဲဝင္မဲ့အသံေတြေနရာတကာမွာႀကားေနရတယ္။
“ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြကိုသတိေပးခ်င္တယ္။
ဒါ--ေတာင္ၿပိဳေနတာ၊ လက္ဖဝါး နဲ႔သြားမကာနဲ႔။
လက္ဖဝါးနဲ႔သြားကာရင္ေက်ာက္တံုးေတြပိၿပီး--က်ဆံုးရတတ္တယ္။”
ဆရာဦးခင္ေမာင္ၿမင့္
( ၿပည္သူ႔တိုးတက္ေရးပါတီ)
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ခ်ီလီႏိုင္ငံ ရဲ႕စစ္အဏာရွင္ဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈ နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္အဖြဲ႔အစည္းတခ်ိဳ႕ကဖန္တီးတင္ဆက္ထားတဲ့ မွတ္တမ္းေခြတခ်ိဳ႕ကို ဒီမိုကရက္တစ္အသံ(ေနာ္ေဝ) ကေနလႊင့္ေပးခဲ့တဲ့အတြက္ႀကည့္ရႈခြင့္ရခဲ့ႀကမယ္လို႔ထင္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ဗမာၿပည္အေရးကိုေထာင့္တေနရာရာကေနပါဝင္ခ်င္တာေႀကာင့္ ႏိုင္ငံတကာအႀကမ္းမဖက္လႈပ္ရွားမႈ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြဆီမွာ ႏိုင္ငံအသီးသီးကလႈပ္ရွားမႈ႔ေတြကိုေခါင္းေဆာင္ခဲ့တဲ့လူေတြနဲ႔သမိုင္းၿဖစ္ရပ္ေတြ၊ လႈပ္ရွားမႈ႔အေပၚေလ့လာသံုးသပ္ပံုေတြကို
ေဆြးေႏြးၿငင္းခုန္ခဲ့ႀကတယ္။ တခ်ိဳ႕လူေတြရဲ႕သံုးသပ္မႈေတြက သူတို႔သီအိုရီေတြကိုမွန္ကန္ေႀကာင္းၿပခ်င္လို႔ အေႀကာင္းအရာတခုကို ပိုမိုေဇာင္းေပးတင္ၿပၿပီး က်န္တဲ့အေႀကာင္းအရာေတြကို ေမွးမိန္ပစ္ခဲ့ႀကတယ္။ သူတို႔သံုးသပ္ခ်က္ေတြနဲ႔က်ေနာ္တို႔ရႈၿမင္ပံုေတြက နည္းနည္းလြဲေနတယ္။ က်ေနာ္တို႔အၿမင္ကလည္းမိတ္ေဆြတို႔အၿမင္ နဲ႔ ထပ္တူထပ္မွ်တူခ်င္မွတူလိမ့္မယ္။ ဘာပဲၿဖစ္ၿဖစ္စဥ္းစားစရာေတြ၊ နည္းလမ္းသစ္ေတြကိုရွာႀကည့္ရင္း စစ္အာဏာရွင္ေတြကိုၿပဳတ္က်ေစမဲ့အတတ္ပညာေတြထြန္းကားေစခ်င္တဲ့ဆႏၵေတြ--ရိွေနႀကမယ္
လို႔ယံုႀကည္တယ္္။ ခ်ီလီအာဏာရွင္ပီႏိုေခ်း က ၁၉၈၀ မွာ လူထုဆႏၵခံယူပြဲကို လိမ္လည္အႏိုင္ရခဲ့ေပမဲ့။ လူေပါင္းေသာင္းခ်ီၿပီးအဖမ္းခံရေပမဲ့
ခ်ီလီၿပည္သူေတြကစိတ္မေလ်ာ့ခဲ့ႀကဘူး။ နည္းေပါင္းစံုတိုက္ပြဲဝင္ႀကတယ္။ “လူထုဆႏၵခံယူပြဲ” တဲ့ ေမလ (၁၀) ရက္ေန႔ကိုတိုက္ပြဲဝင္မဲ့အသံေတြေနရာတကာမွာႀကားေနရတယ္။
“ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြကိုသတိေပးခ်င္တယ္။
ဒါ--ေတာင္ၿပိဳေနတာ၊ လက္ဖဝါး နဲ႔သြားမကာနဲ႔။
လက္ဖဝါးနဲ႔သြားကာရင္ေက်ာက္တံုးေတြပိၿပီး--က်ဆံုးရတတ္တယ္။”
ဆရာဦးခင္ေမာင္ၿမင့္
( ၿပည္သူ႔တိုးတက္ေရးပါတီ)


သစၥာဆိုထားသူေတြ ရဲ႕ ေမလ
(သို႕)
နမိတ္မေကာင္းတဲ့အနာဂတ္ေဟာကိန္း

ခ်ီလီ ႏိုင္ငံကအာဏာရွင္ပီႏိုေခ်းကြယ္လြန္ေတာ့သူ႔ရဲ႕စ်ာပနအခန္းအနားကို က်င္းပတဲ့အခါ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္တံုးက ခ်ီလီႏိုင္ငံရဲ႕
ဒုတိယသမၼတၿဖစ္ခဲ့ၿပီး၊ ပီႏိုေခ်းလက္ထက္မွာ ကာကြယ္ေရးဌာနအႀကီးအကဲၿဖစ္ခဲ့သူ ကာလို႔စ္ ပရက္ Carlos Prats ရဲ႕ေၿမးၿဖစ္သူက ပီႏိုေခ်းရဲ႕အေခါင္းေပၚကိုစံေတြးေထြးၿပီးက်ိန္စဲခဲ့တယ္။ ကာလို႔စ္ပရက္ ဆိုတာအာလန္ေဒးအစိုးရအဖြဲ႔ရဲ႕ဒုတိယသမၼတ၊ပီႏိုေခ်းလက္ထက္
မွာသူ႔ကိုကာကြယ္ေရးဌာနအႀကီးအကဲခန္႔ခဲ့ေပမဲ့ သူကရာထူးကေနႏႈတ္ထြက္သြားခဲ့တာေႀကာင့္ ပီႏိုေခ်းကအၿမက္ေတာ္ရွၿပီးေတးထားခဲ့တယ္။
ပီႏိုေခ်း ရဲ႕လ်ိဳ႕ဝွက္ရဲအဖြဲ႕ေတြက အာဂ်င္တီးနားႏိုင္ငံထဲထိလိုက္ၿပီး ဗံုးခြဲသတ္ၿဖတ္ခဲ့တာေႀကာင့္ အေသဆိုးနဲ႔ေသခဲ့သူၿဖစ္တယ္။
စစ္ေအးတိုက္ပြဲကာလေတြထဲမွာ လက္တင္အေမရိကႏိုင္ငံေတြဟာေပ်ာက္ႀကားတိုက္ပြဲေတြ၊ အၿပန္အလွန္လုပ္ႀကံသတ္ၿဖတ္မႈေတြ နဲ႔
ၿပည့္ႏွက္ေနတယ္။ ပီႏိုေခ်း ဆိုတဲ့ပုဂၢိဳလ္တေယာက္ လူထုဆႏၵခံယူပြဲေတြလုပ္၊ ၿပည္သူကိုၿခိမ္းေၿခာက္ႏွိပ္စက္၊ အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စု ရဲ႕ေထာက္ပံ့မႈနဲ႔ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးေတြ ကိုေဖၚေဆာင္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာကိုမ်က္ႏွာပန္းလွေအာင္လုပ္ဖို႔ႀကိဳးစား၊ တိုင္းၿပည္စည္းပြားေရးေတာင့္တင္း
ရင္ၿပည္သူေတြကသူက်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ၿပစ္မႈမွန္သမွ်ကိုေမ့သြားလိမ့္မယ္လို႔ထင္ခဲ့ပံုရတယ္။-ၿပည္သူကိုမတရားႏွိပ္စက္တဲ့အာဏာရွင္ေတြ ႏွလံုးေရာဂါ (ဒါမွမဟုတ္) ဥေႏွာက္ေသြးေႀကာပိတ္ေရာဂါ နဲ႔ေသဆံုးႀကရတယ္။ သူတို႔တေယာက္တည္းေနတဲ့အခါ စိုးရိမ္ေႀကာင့္ႀကမႈေတြ၊ ထိတ္လန္႔အားငယ္
မႈေတြမ်ားၿပီးညညဆိုကေယာင္ကတမ္းထရြတ္ေနႀကတယ္လို႔ဆိုတယ္။

အပိုင္း(၁)

၁၉၉၉ မွာ အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စု ရဲ႕ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္ေရးမွဴးၿဖစ္တဲ့ မက္ဒလင္းေအာဘရိုက္ဟာ အတၲလန္တာ ၿမိဳ႕ကတကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား
ေတြကိုေဟာေၿပာပြဲတခုလုပ္ေတာ့အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စု နဲ႔လက္တင္အေမရိကႏိုင္ငံေတြႀကားကႏိုင္ငံၿခားေရးမူဝါဒေတြနဲ့ပတ္သက္ၿပီး၊
စစ္္ေအးတိုက္ပြဲကာလတံုးက သူတို႔လုပ္ခဲ့တဲ့ စိတ္ပ်က္ေၿခာက္ၿခားဘြယ္အမွားေတြကိုဝန္ခံခဲ့ဘူးတယ္။ လက္တင္အေမရိက က ခ်ီလီႏိုင္ငံကစစ္အာဏာရွင္ ပီႏိုေခ်း ကိုေထာက္ခံေပးခဲ့တာဟာ ဝါရွင္တန္ ရဲ႕စိတ္ပ်က္ဘြယ္အမွားတခုၿဖစ္ခဲ့တယ္ လို႔ထုတ္ေဖၚေၿပာႀကား
ခဲ့တယ္။ တကယ္ေတာ့ မက္ဒလင္းေအာဘရိုက္ နဲ႔ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံ က ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္းမာဂရက္သက္ခ်ာ က ပီႏိုေခ်း နဲ႕ရင္းႏွီးကြ်မ္းဝင္တဲ့
မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းေတြၿဖစ္ခဲ့ဘူးတယ္။ဒါေႀကာင့္လည္း ပီႏိုေခ်း ႏိုင္ငံကေနထြက္ခြာလာခဲ့တဲ့အခါ ၿဗိတိန္ နဲ႔ အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စု က
သူတို႔ႏိုင္ငံမွာလာေရာက္ေနထိုင္ဖို႔ကမ္းလွမ္းခဲ့တယ္။ ပီႏိုေခ်းဘဝကလည္း က်ဆံုးသြားလိုက္ကတည္းကဘယ္ေလာက္ကုသိုလ္ကံမေကာင္းလိုက္
သလဲဆိုရင္ႏိုင္ငံမွားၿပီးေရြးလိုက္မိတယ္။ အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုကိုမေရြးပဲနဲ႔ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံမွာ ေဆးဝါးကုသဖို႔သြားေနလိုက္တယ္။ ဥေရာပသမဂၢမွာအဖြဲ႕ဝင္ပါေနတဲ့ စပိန္အစိုးရကပီႏိုေခ်း ရဲ႕ေၿခလွမ္းအေရႊ႕အမွွားကိုေစာင့္ေနတာအံက်ၿဖစ္သြားတယ္။ စပိန္အစိုးရ က ပီႏိုေခ်းလက္ထက္မွာစပိန္လူမ်ိဳးေတြကိုသတ္ၿဖတ္ညွင္းပမ္းႏွိပ္စက္ခဲ့တဲ့ပီႏိုေခ်းရဲ႕ဒုစရိုက္မႈေတြကိုဖိုင္ဖြင့္လိုက္တယ္။
စပိန္အစိုးရရဲ႕ေတာင္းဆိုခ်က္အရ၊ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံက ပီႏိုေခ်းကိုဖမ္းရေတာ့တယ္။ (အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုကိုသာပီႏိုေခ်းေရြးခဲ့ရင္ သူ႕ရဲ႕မိတ္ေဆြေဟာင္းေတြက သူ႔ကိုအခုလိုဖမ္းဆီးမဲ့အႏၱရာယ္ေတြကကာကြယ္ေပးမွာအမွန္ပဲ။) ခုေတာ့သြားၿပီ။ ရႈပ္ကုန္ၿပီ။ စပိန္အစိုးရ က ပီႏိုေခ်း ရဲ႕ လူအခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကိုခံုးရံုးတင္ဖို႔ႀကိဳးစားတဲ့အခါ၊ ပီႏိုေခ်းအစိုး ရ ရဲ႕ မူးယစ္ေဆးဝါးဂိုဏ္းေတြ၊ လက္နက္ကိုင္
ေရာင္းဝယ္ေရးလုက္ငန္းေတြက ရတဲ့ေငြေတြကို အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စု မိုင္ယာမီကမ္းေၿခမွာ ေၿခခ်တဲ့ကုမၼဏီေတြ၊ဘဏ္ေတြကတဆင့္
နာမည္ဝွက္ေတြသံုးၿပီးစီးဆင္းခဲ့တာကိုေထာက္ၿပဖို႔အတြက္သက္ေသခံေတြကိုကူညီေပးဖို႔ေတာင္းဆိုတယ္။ ဒါေႀကာင့္လည္း
မက္ဒလင္းေအာဘရိုက္ ကအစအေမရိကန္အစိုးရထဲကလူေတြ တရားဝင္ဝန္ခံရတဲ့အဆင့္ကိုေရာက္ကုန္တယ္။
ေသခ်ာတာတခုက-ပီႏိုေခ်းအတြက္ေတာ့ ေအာက္တိုဘာလ ဆိုတာအတိတ္နမိတ္မေကာင္းဘူး။ ၁၉၈၈ လူထုဆႏၵခံယူပြဲ ရွဴံးႏွိမ့္ခဲ့ရတဲ့အခ်ိန္က ေအာက္တိုဘာလ(၅) ရက္ၿဖစ္သလို၊ သူ႔ကိုဖမ္းဆီးလိုက္တဲ့ အခ်ိန္ကလည္း ၁၉၉၈ ေအာက္တိုဘာလ (၁၇) ရက္ေန႔မွာ-----

စက္တင္ဘာ (၁၁) ရက္ နဲ႔သမိုင္းအရိပ္ဆိုးမ်ား

“က်ေနာ္ပထမဆံုးစသတိထားလိုက္မိတာက ဝုန္းဆိုၿပီး နန္းေတာ္တခုလံုးသိမ့္သိမ့္တုန္သြားတဲ့အသံရယ္၊ မီးခိုးေတြႀကားမွာ ၿပန္လွန္ပစ္ခပ္ခုခံေနတဲ့ က်ေနာ့္လိုအေစာင့္တပ္သားေတြရယ္၊ ေနာက္ က်ေနာ့ ဝမ္းဗိုက္ကေနပူကနဲက်လာတဲ့ခြ်ဲပစ္ပစ္အနီေရာင္ေတြရယ္၊ က်ေနာ္အုတ္ေဘာင္ရိုးတခုေပၚမွာ
မွီၿပီးေနာက္ဆံုးက်ည္ဆံက်န္တဲ့အထိပစ္ခပ္ေနမိတယ္။ က်ေနာ့ ရင္ထဲကိုေသနတ္က်ည္ဆံစိုက္ဝင္ေနေပမဲ့-
က်ေနာ့သမၼတ“ အာလန္ေဒး”ကိုေနာက္ဆံုးထြက္သက္အထိကာကြယ္သြားမယ္။ စစ္သားေတြက နန္းေတာ္တခုလံုးကိုဝိုင္းလိုက္ႀကသလို၊ ေလထုထဲမွာလည္း စစ္ေလယာဥ္ေတြေပၚကဗံုးႀကဲသံေတြႀကားေနရတယ္။ တပ္ႀကပ္တေယာက္က က်ေနာ့ကို“လက္နက္ခ်လိုက္၊လက္နက္ခ်လိုက္” လိို႔ေအာ္ေနသံကိုမီးခိုးေငြ႔ေတြပိတ္ပိတ္ေမွာင္ေနတဲ့ထဲကႀကားလိုက္ရတယ္။ မႀကာခင္က်ေနာ္သေဘာေပါက္လိုက္မိတယ္။
ဒါစစ္တပ္ကအာဏာသိမ္းလိုက္ၿပီဆိုတာ၊ က်ေနာ့စိတ္ထဲမွာ ေတာ္ေတာ္ေလးခံစားလိုက္ရတယ္။ ေအာ္--ေၿပာရအံုးမယ္ --အဲ့ဒီေန႔က မွတ္မွတ္ရရ -ေနာက္တေန႔ဆို က်ေနာ့ရဲ႕လက္ထပ္ပြဲက်င္းပမဲ့ေန႔ဗ်၊ က်ေနာ့ ဇနီးေလာင္းကို စိတ္ထဲမွာေတာင္းပန္ေနမိတယ္။
ဟန္နီ---- ကိုယ္တို႔လက္ထပ္ပြဲေနာက္ဆုတ္ရေတာ့မယ္လို႔”
စက္တင္ဘာ (၁၁) ရက္ ဆိုတာအေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုအတြက္ (9/11) အၿဖစ္ဆိုးရယ္လို႔ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ကစၿပီးေႀကကြဲဘြယ္လူသိမ်ားခဲ့
ႀကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ခ်ီလီၿပည္သူေတြအတြက္ေတာ့ စက္တင္ဘာ (၁၁) ဆိုတာ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္ကတည္းကနင့္နင့္သီးသီးခံစားေနခဲ့ႀကရတယ္။
ခ်ီလီၿပည္သူလူထုကတင္ေၿမာက္ထားတဲ့ သမၼတ “ အာလန္ေဒး” ေနထိုင္ရာနန္းေတာ္ကို ေလတပ္ကေနဗံုးႀကဲတိုက္ခိုက္ၿပီး စစ္တပ္ကေန
အာဏာသိမ္းခဲ့တယ္။ သမၼတနန္းေတာ္ထဲမွာပဲ အာလန္ေဒး ကိုယ့္ဘာသာသတ္ေသသြားတယ္လို႔စစ္တပ္က ထုတ္ေဖၚရွင္းလင္းခဲ့ေပမဲ့
ၿပည္သူေတြကေတာ့ စစ္ဝါဒီေတြသတ္ၿဖတ္ပစ္လိုက္တယ္လို႔ယံုႀကည္ႀကတယ္။အာဏာသိမ္းတဲ့ေန႔မွာလူေတြရာခ်ီၿပီးသတ္ခံရတယ္။
ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာဖမ္းခံရၿပီးေပ်ာက္ဆံုးခဲ့ရတယ္။ အာလန္ေဒးအစိုးရမွာတာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး စစ္အာဏာသိမ္းမႈေႀကာင့္
အာဂ်င္တီးနားကိုတိမ္းေရွာင္သြားတဲ့ အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ေတြကိုလိုက္လံသတ္ၿဖတ္ခဲ့တယ္။ အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုမွာ သံတမန္ေရးရာ
တာဝန္ကိုထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ ေအာ္လန္ဒိုး လက္တီးရား နဲ႔ ရြန္နီေမာ့ဖစ္ တို႔ကိုခ်ီလီအမ်ိဳးသားေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႔ဝင္တဦးအၿဖစ္
လုပ္ကိုင္ေနတဲ့အေမရိကန္ႏိုင္ငံသားတဦးက (၁၉၇၆) ခုႏွစ္က ဝါရွင္တန္ဒီစီမွာလုပ္ႀကံသတ္ၿဖတ္ခဲ့တယ္။
တကယ္ေတာ့အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုမွာ လုပ္ႀကံခဲ့မႈရယ္၊ အာဂ်င္တီးနားမွာ လုပ္ႀကံခဲ့မႈေတြကိုစံနစ္တက်လုပ္ကိုင္ခဲ့သူက
အေမရိကန္ႏိုင္ငံသား Michael Townley သူက ပီႏိုေခ်း အတြက္ ဓာတုလက္နက္ထုတ္လုပ္ေရးမွာကူညီခဲ့သူၿဖစ္တယ္။


ခ်ီကာဂိုတကၠသိုလ္ပညာတတ္မ်ား (သို႔မဟုတ္) ပီႏိုေခ်း ရဲ႕စီးပြားေရးေပၚလစီသစ္

၁၉၇၃ မွာ အာဏာသိမ္းၿပီးတဲ့ေနာက္ စစ္အစိုးရ ကိုဦးေဆာင္ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၿပီး အစိုးရေဟာင္း ရဲ႕လႊတ္ေတာ္ ကို ရပ္ဆိုင္းထားခဲ့တယ္။ ပီႏိုေခ်းက ခ်ီကာဂိုတကၠသိုလ္မွာ ခ်ီလီစီးပြားေရးပညာရွင္(၂၅) ေယာက္ကို မီလ္တန္ ဖရိုက္မန္း ( Milton Friedman) နဲ႔ အာႏိုး ဟာဘာဂါ ( Arnold Harberger)တို႔မွာပညာသင္ေစလႊတ္ခဲ့တယ္။ေစ်းကြက္စည္းပြားေရးစံနစ္ကိုေၿပာင္းလဲဖို႔ႀကိဳးစားခဲ့တယ္။
ႏိုဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုဆြတ္ခူးခဲ့သူ မီလ္တန္ဖရိုက္မန္းက ပီနီုေခ်းရဲ႕ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းေတြကို “ အ့ံႀသမခန္းၿဖစ္ရမဲ့ ခ်ီလီႏိုင္ငံရဲ႕အလွည့္အေၿပာင္း” လို႔ ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ၿပဳလိုက္ႀကၿပီး ပီႏိုေခ်းကိုသူရဲေကာင္းလို ေၿမာက္ပင့္ေၿပာဆိုၿပီးသူတို႔ရဲ႕
စီးပြားေရးသီအိုရီေတြ မွန္ကန္ေႀကာင္းသက္ေသၿပဖို႔ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ႀကတယ္။ဒါေပမဲ့ ခ်ီကာဂို က စီးပြားေရးပညာရွင္ေတြမသိတဲ့အခ်က္က အစိုးရတရပ္ဟာၿခစားလြန္းအားႀကီးရင္ စီးပြားေရးသီအိုရီေတြကိုတခုမွပံုေဖၚလို႔မရဘူးဆိုတာပဲ။ ၁၉၇၀ တံုးက အလုပ္လက္မဲ့ဦးေရ ၄.၃ % ရိွေနရာကေန ပီႏိုေခ်းအုပ္ခ်ဳပ္လိုက္ၿပီး ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္ႀကာလာတဲ့အခါမွာေတာ့ ၂၂% ေက်ာ္အထိၿမင့္တက္သြားတယ္။ ဆင္းရဲငတ္ၿပတ္ေနတဲ့လူဦးေရ ကလည္း ၄၀ % အထိ (၂ )ဆေက်ာ္တက္သြားတယ္။ ( ဗမာၿပည္အေရးမွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ပညာတတ္လို႔ဘဝင္ခိုက္ေနတဲ့လူေတြ၊ တတိယအုပ္စုလို႔ေႀကြးေႀကာ္ၿပီး စစ္အုပ္စုကို ပေရာပရီလုပ္ခ်င္ေနတဲ့လူေတြ သတိထားပါ။ ၿခစာလြန္းအားႀကီးတဲ့စစ္အစိုးရေအာက္မွာ ၿပည္သူလူထုအတြက္ေစတနာပါတဲ့စီမံကိန္းဆိုတာလည္းအေကာင္အထည္ေဖၚလို႔မရပါ)။

အပိုင္း(၂)

“ ပီႏိုေခ်း က သူလုပ္ေနတဲ့အရာေတြအေၿခအေနမဟန္ေတာ့ဘူးဆိုတာသိေနခဲ့တယ္။ ဒါေႀကာင့္ ၁၉၈၀ မွာ လူထုဆႏၵခံယူပြဲ ကို ဇြတ္အတင္းေဖၚ
ေဆာင္တယ္။ သူ တေယာက္တည္းအာဏာ ကိုဆက္လက္ကိုင္ဆြဲလို႔ရမဲ့ အၿခခံဥပေဒကို တင္သြင္းေတာ့တယ္။ လက္ကၤ်ာႏိုင္င့ေရးေခါင္းေဆာင္
ေတြဦးေဆာင္တဲ့ “လြတ္လပ္ေသာ ဒီမိုကရက္တစ္သမဂၢ” ( Independent democratic Union) ဆိုတဲ့အုပ္စုကေနေရးဆြဲေပးတဲ့ ဥပေဒေတြေပါ့။ အဲ့ဒီလူထုဆႏၵ ခံယူပြဲက လိမ္လည္ၿပီးလုပ္ခဲ့တယ္ ဆိုတာလူတိုင္းသိေနတယ္။ သိတ္မထူးဆန္းပါဘူး။ အေၿခခံဥကေဒကိုအသိအမွတ္ၿပဳဖို႔မဲ
အေရအတြက္ကိုလိမ္ၿပီးၿပတာဆိုေတာ့ ႏိုင္သြားတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူသတိမထားမိလိုက္တဲ့အခ်က္က ၁၉၈၀ လူထုဆႏၵခံယူပြဲကာလကတည္းကစၿပီး ၿပည္သူလူထုေတြက နည္းလမ္းသစ္ေတြကိုရွာႀကံလာႀကတယ္။ တခ်ိဳ႕အလုပ္သမားသမဂၢေခါင္းေဆာင္ေတြက အႀကမ္းမဖက္တိုက္ပြဲလမ္းေႀကာင္း
ေပၚမွာ အလုပ္သမားသပိတ္ေတြ၊ စက္ရံုဆႏၵၿပပြဲေတြကို လႈံ႔ေဆာ္ခဲ့ႀကတယ္။ လမ္းမေတြမွာ စစ္အစိုးရကိုအန္တုတဲ့ ေက်ာင္းသားသမဂၢ
ေခါင္းေဆာင္ေတြ အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္အဖမ္းခံခဲရတယ္။ မိန္းကေလးေတြမုဒိန္းက်င့္ခံရၿပီး၊ အေလာင္းေဖ်ာက္ခံရတဲ့ၿဖစ္ရပ္ေတြက
ပီႏိုေခ်းလက္ထက္မွာ ၿဖစ္ရိုးၿဖစ္စဥ္တခုလိုၿဖစ္ေနတယ္။ ထားေတာ့--- အၿဖစ္ဆိုးေတြကိုသိတ္ၿပန္ၿပီးေၿပာမေနခ်င္ေတာ့ဘူး၊ စိတ္လႈပ္ရွားအားတက္ဘြယ္ေတြကို ေၿပာၿပခ်င္တယ္။ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္ကတည္းက လ်ိဳ႕ွဝွက္လႈပ္ရွားလာတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးအုပ္စုေတြရဲ႕ လက္နက္ကိုတိုက္ပြဲေတြေလ----

The Manuel Rodríguez Patriotic Front (သို႔) မ်ိဳးခ်စ္တပ္ေပါင္းစု

“ရက္စက္မိုက္ရိုင္းလြန္းတဲ့ အစိုးရကိုလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္တာဟာ တရားမၽွတတယ္၊ တရားဝင္ၿဖစ္တယ္” ဆိုတဲ့ေႀကြးေႀကာ္သံကိုစတင္
လႊင့္ထူရင္း ေၿမေအာက္လႈပ္ရွားမႈကိုစတင္လုပ္ေဆာင္လာသူေတြကခ်ီလီကြန္ၿမဴနစ္ပါတီဗ်။ ၁၉၇၃ မွာ စစ္အစိုးရတက္လာေတာ့ သူတို႔ရဲ႕
ပါတီကိုပိတ္ခံလိုက္ရတယ္။ သူတို႔ကစစ္အစိုးရရဲ႕သေဘာသဘာဝကိုသိတယ္ေနေတာ့ လႈပ္ရွားမႈကိုႏွစ္ခုလံုးအတြက္ၿပင္ဆင္ႀကတယ္။
ေက်ာင္းသားတိုက္ပြဲေတြ၊ အလုပ္သမားတိုက္ပြဲေတြႀကားမွာေရာက္ေနသလို၊ တဘက္မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြကိုလုပ္ႀကံသတ္ၿဖတ္ဖို႔အတြက္
အၿမဲၿပင္ဆင္ေနတဲ့သူေတြ၊ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး နဲ႔နတရားမႈကိုတုန္႔ၿပန္ခ်င္ေနတဲ့သူေတြ။ သူတို႔ကလည္းခ်ီလီၿပည္သူေတြရဲ႕
သူရဲေကာင္းေတြပါဗ်ာ၊ သူတို႔လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို ၿပည္သူေတြႀကိတ္ဝမ္းသာခဲ့ရတဲ့အၿဖစ္ေတြကိုေၿပာၿပခ်င္တယ္။
1985 မွာ ပီႏိုေခ်းအစိုးရကိုေထာက္ပံ့ေပးေနတဲ့အေမရိကန္အရာရိွတေယာက္ကို ၿမိဳ႕ေတာ္ ဆန္ဒီေရးဂိုးမွာ ဗံုးခြဲတိုက္ခိုက္ခဲ့သလို၊
ပီနိုေခ်းကိုပါလုပ္ႀကံသတ္ၿဖတ္ဖို႔ႀကိဳးစားခဲ့ႀကတယ္။ တခါက်ေတာ့ အခြင့္ေကာင္းတခုကိုႀကံဳလိုက္တယ္။ ပီႏိုေခ်းစီးလာတဲ့ကားကိုပစ္ခပ္
ေဖာက္ခြဲပစ္လိုက္ႀကတယ္။ ပီႏိုေခ်း ရဲ႕ကိုယ္ရံေတာ္ (၅) ေယာက္လံုးပက္ပက္စက္စက္ေသသြားတယ္။ ပီႏိုေခ်းက နည္းနည္းကံေကာင္း
သြားတယ္ထင္တယ္။ ဒဏ္ရာတခ်ိဳ႕ပဲရခဲ့တယ္။ စစ္အုပ္စုကလည္းလက္တံု႔ၿပန္တယ္။ လုပ္ႀကံသတ္ၿဖတ္တဲ့အဖြဲ႔ဝင္တေယာက္ကိုေၿခရာခံမိသြားၿပီး၊ သူ႔အိမ္ကိုဝိုင္းပိတ္ဆို႔လိုက္တယ္။ အေသဖမ္းခ်င္ပံုရတယ္ဗ်။ သူ႔ခႏၶာကိုယ္ေပၚမွာ က်ည္ဆံ (၁၃) ေထာင့္ထက္မနည္းစိုက္ဝင္ေနတယ္။ အိမ္နံရံေတြမွာ ေပါက္ေနတဲ့ေသနတ္က်ည္ဆံရာေပါက္ေတြကို ေရႀကည့္လုိက္ရင္ အေပါက္ (၅၀၀) ေက်ာ္တယ္။ မ်ိဳးခ်စ္တပ္ေပါင္းစုက
လည္းဘယ္ေနာက္ဆုတ္သြားမလဲ။ ( M.16) လက္နက္ေတြကိုေထာင္ခ်ီၿပီး ၿမိဳ႕ေတာ္ထဲဆီ တိတ္တဆိတ္ခိုးသြင္းႀကတယ္။ အာပီဂ်ီ (၇) နဲ႕ M.72 LAW ေရာ့ကက္ေတြ။ အင္အားၿပင္းထန္တဲ့ ေဖာက္ခြဲေရးလက္နက္ေတြ ကအစပါတယ္။ အစိုးရကေတာ့ ေနာက္ကြယ္ကေန က်ဴးဘား၊ ဆိုဗီယက္ၿပည္ေထာင္စု နဲ႔ အေရွံဂ်ာမဏီ ကေထာက္လွမ္းေရးေတြပါဝင္ေနတယ္လို႔စြတ္စြဲႀကတယ္။ ၁၉၉၀ မွာ ေလတပ္အႀကီးအကဲ ဂတ္စတာဗို လိုက္ဂ်္ (Gustavo Leigh Guzmán)ရိွေနတဲ့ ရံုးထဲထိဝင္ၿပီး ေသနတ္နဲ႔ဝင္လုပ္ႀကံပစ္တယ္။ ဒီေလတပ္အႀကီးအကဲ ဆိုတဲ့ပုဂၢိဳလ္က
အာလန္ေဒးလက္ထက္မွာ ပီႏိုေခ်းရဲ႕စစ္တပ္ကအာဏာသိမ္းမႈကို သေဘာတူတယ္ဆိုၿပီး ပထမဆံုးလက္မွတ္ထိုးခဲ့သူ။ သူ႔ခႏၶာကိုယ္မွာ
က်ည္ဆံ (၅) ေထာင့္ေလာက္စိုက္ဝင္သြားတယ္။ က်ေနာ္တို႔ မွာဝမ္းသာလိုက္တာဗ်ာ-- ခင္ဗ်ားစဥ္းစားႀကည့္-- ပီႏိုေခ်းလက္ထက္မွာ--
အဖမ္းမခံရဘူးတဲ့အိမ္ဆိုတာမရိွသေလာက္ပဲ။ တခ်ိဳ႕ဆို ဘယ္ေရာက္သြားမွန္းမသိဘူး။ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕အေလာင္းေတြလည္း
ေပ်ာက္ကုန္တယ္။ ေထာင္က်ေနတဲ့သူေတြလည္းေသသလားရွင္သလားမသိ--ဆိုေတာ့ တေယာက္ေယာက္ကလက္တုန္႔ၿပန္ရင္က်ေနာ္တို႔
အရမ္းေပ်ာ္တာပဲ။”


နိဂံုး --
၁၉၈၈ ဒုတိယအႀကိမ္လူထုဆႏၵခံယူပြဲမွာ ပီႏိုေခ်း ရဲ႕အုပ္စိုးမႈကိုဆက္လက္မလိုခ်င္ေတာ့တဲ့ၿပည္သူလူထုက“ ႏိုး” မဲအေရအတြက္ ၅၆% နီးပါးထည့္ၿပီး အေၿဖေပးခဲ့တယ္။ လူေပါင္းေထာင္ခ်ီၿပီးသတ္ခံရေပမဲ့ ခ်ီလီၿပည္သူေတြစိတ္မေလ်ာ့ခဲ့ႀကပါဘူး။ “ ေပ်ာ္ရႊင္မႈေတြလာေနၿပီ”
( Joy is Coming ) ဆိုတဲ့သီခ်င္းေတြ ဆန္ဒီေရဂိုးၿမိဳ႕ထဲမွာ ေနရာအႏွံ႔စီးေမ်ာေနတယ္။ ဆႏၵၿပပြဲေတြက လမ္းမေတြေပၚမွာ ေနရာယူထားႀကသလို-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြကိုလုပ္ႀကံသတ္ၿဖတ္မဲ့ မ်ိဳးခ်စ္ေတာ္လွန္ေရးတပ္ေပါင္းစုေတြက တိတ္တဆိတ္လက္နက္ေတြသယ္ေဆာင္ေနႀကတယ္။“ ႏိုး” ေႀကြးေႀကာ္သံေတြက ဗံုးေတြနဲ့အတူ ေလတပ္ကစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္တေယာက္ရဲ႕ရံုးခန္းထဲမွာ အရိွန္ၿပင္းၿပင္းကြဲေနတယ္။
၁၉၈၀ လူထုကိုလိမ္လည္ခဲ့တဲ့ ဆႏၵခံယူပြဲကို ခ်ီလီၿပည္သူေတြက-အရွိန္ၿပင္းၿပင္းနဲ႔ၿပန္ၿပီးအေၿဖေပးခဲ့ႀကတယ္။

ေအာ္--ဗမာၿပည္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြကေတာ့ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲကာလတံုးကေလာက္ေတာင္သတၱိမေကာင္းရွာေတာ့ဘူး။ ၿပည္သူကိုလြတ္လြတ္လပ္လပ္စည္းရံုးခြင့္မေပးတဲ့အၿပင္ကလိမ္ကက်စ္နဲ႔မဲကိုလိမ္ၿပီးယူခ်င္ေနေသးတယ္။ စကာၤပူမွာ--- ဂ်ပန္မွာ--မေလးရွားမွာ--နယူးေယာက္မွာ-- ႏိုင္ငံအႏွံ႔စစ္အုပ္စုေတြအရွက္ကြဲေနၿပီ--- မဲရႈံးခဲ့ရင္ အရွဳံးကိုလက္ခံဖို႔ဖိအားေပးခဲ့တဲ့ ပီႏိုေခ်း ရဲ႕ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြေလာက္ေတာင္
သတၱိရိွႏိုင္ပါ့မလား။ မဲလိမ္လို႔ စစ္အုပ္စု က ဖြဲ႕စည္းပံုအသစ္ကိုဇြတ္အသက္သြင္းလည္း လူထုက နည္းလမ္းသစ္ေတြရွာဖို႔ၿပင္ဆင္ထားလိမ့္မယ္
လို႔ယံုတယ္။ စစ္အာဏာရွင္ေတြတခုေလာက္ေတာ့ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းသိေစခ်င္တယ္။
ေမလ က က်ေနာ္တို႔ ကိုသစၥာရိွေနသလို--- က်ေနာ္တို႔ကလည္းေမလကို ႏွလံုးေသြးထပ္ၿပီး သစၥာဆိုထားတယ္။
စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြအတြက္ေတာ့ေမလဆိုတာနမိတ္မေကာင္းႏိုင္တဲ့အနာဂတ္ေဟာကိန္းတခုၿဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။

ေအာင္္မိုးဝင္း

Sources
2004 Commission on Torture် ( Valech Report)
Albright: We made terrible mistake, BBC, December 4, 1998
Born in Blood & Fire by John Charles Chasteen
Wikipedia.com